کهاب؛ طرحی برای کاهش اتلاف سوخت و آلودگی هوا

کهاب؛ طرحی برای کاهش اتلاف سوخت و آلودگی هوا به گزارش خبری فا به نقل از راهبرد معاصر، الهه پهلوان در رابطه با طرح کهاب اظهار کرد: نقل و انتقال بنزین موجب تبخیر بخشی از آن می‌شود که دولت برای جبران این خسارت به جایگاه‌داران رقمی با عنوان یارانه تبخیر پرداخت می‌کند. البته جایگاه‌داران سوخت از این وضع چندان رضایتی ندارند و می‌گویند تبخیر بنزین بیشتر از رقم خسارت دولت است و احداث جایگاه سوخت در بسیاری از شهرهای ایران ازجمله مناطق گرمسیری که تبخیر بالاتر است، صرفه اقتصادی ندارد.

وی ادامه داد: بر اساس برخی آمارهای موجود شرکت پخش و‌ پالایش، میزان تبخیر بنزین ۴۵ لیتر در هر ۱۰ هزار لیتر اعلام شده است اما از هر تریلی ۳۲‌ هزار لیتری ۸۰۰ لیتر آن تبخیر می‌شود؛ در حالی‌ که شرکت پخش ‌و ‌پالایش تنها حدود ۱۵۰ لیتر آن را قبول و پول آن را به جایگاه‌دار پرداخت می‌کند .

این عضو بنیاد حفاظت از محیط زیست و حیات وحش ایران گفت: بر اساس سیاهه انتشار سال ۱۳۹۶ جایگاه‌های توزیع بنزین در شهر تهران، حدود ۲۰ درصد از کل انتشار آلاینده VOC سهم دارند. کنترل آلایندگی‌های تبخیری مسأله جدیدی نیست، این مسأله تحت عنوان طرح کهاب (کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخارات بنزین) مطرح شد. انتشار بخارات بنزین از جایگاه‌های عرضه سوخت یکی از مهم‌ترین عوامل آلودگی هواست و این عامل جزو آن دسته از منابع آلاینده هواست که علاوه بر ضرر و زیان ناشی از ایجاد آلودگی هوا، زیان اقتصادی دیگری از منظر اتلاف سوخت در کشور ایجاد می‌کند.

پهلوان افزود: در ایران اقدامات مربوط به جلوگیری از تبخیر بنزین از سال ۱۳۸۵ و هم زمان با پیمان کیوتو شروع شد و اولین مصوبه در این خصوص در سال ۱۳۸۷ تصویب شد که مطابق آن وزارت نفت مکلف شد طرح کهاب را در همه مسیر انبارش تا مصرف بنزین در کشور اجرا کند. بر اساس یک پژوهش سالیانه ۱۲۲۴۲۹۹۷ پوند معادل ۷۷۰۲۳۵۶ لیتر بخار بنزین در شهر تهران به اتمسفر رها می‌شود که با در نظر گرفتن میزان فروش بنزین (در حدود ۴۲۱۹۲۱۷۵۰۰ لیتر) و میزان هدررفت و انتشارات بخارات بنزین (به میزان ۷۷۰۲۳۵۶ لیتردر سال)، می توان نتیجه گرفت میزان فراورده بنزین مصرفی در سال ۱۳۹۷ در شهر تهران حدود ۴۲۲۶۹۱۹۸۵۶ لیتر بوده است .

وی تصریح کرد: همچنین بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس با عنوان “آسیب‌شناسی اجرای طرح کهاب- عملکرد و توجیه اقتصادی” از مجموع بیش از ۳۰ انبار سوخت در کشور کمتر از ۱۰ عدد از آنها در حال اجرای طرح کهاب هستند. از حدود ۱۲هزار تانکر حمل سوخت در کشور نیز حدود ۷۰ درصد هنوز به الزامات طرح کهاب مجهز نشده‌اند. در جایگاه‌های توزیع سوخت نیز بخش دوم این طرح که تجهیز نازل‌هاست به هیچ وجه عملیاتی نشده است.

این کارشناس محیط زیست اضافه کرد: به این ترتیب می‌توان گفت درصد زیادی از طرح کهاب در کشور پس از ۱۳ سال هنوز به اجرا در نیامده است. البته اجرای هر طرحی باید براساس مطالعات هزینه ـ فایده انجام گیرد. همان طور که اشاره شد فواید اجرای طرح کهاب شامل کاهش اتلاف سوخت و کاهش آلودگی هواست.

پهلوان بیان کرد: براساس محاسبات صورت گرفته با اجرای کامل طرح کهاب ۱۶.۶۷۹.۰۴۰ میلیون ریال صرفه‌جویی اقتصادی بر اساس کاهش هدرروی سوخت در سال در کل کشور به دست خواهد آمد که با مقایسه هزینه تکمیل طرح کهاب در کل کشور که ۲۶.۷۸۴.۰۰۰ میلیون ریال است، طول دوره بازگشت سرمایه تکمیل طرح کهاب حدود یک سال و هفت ماه برآورد می‌شود.

وی افزود: همچنین براساس محاسبات صورت گرفته درخصوص شهر تهران، اگر فایده ناشی از کاهش آلودگی هوا را هم به صرفه‌جویی ناشی از مصرف سوخت اضافه کنیم، اجرای کامل طرح کهاب در جایگاه های عرضه سوخت این شهر بین ۲.۲۶۸.۸۲۵ تا ۲.۲۶۳.۸۰۰ میلیون ریال عایدی اقتصادی خواهد داشت که در مقایسه با هزینه اجرای آن که برابر ۸۰۴.۰۰۰ میلیون ریال است، مدت زمان بازگشت سرمایه حدوداً چهار ماه برآورد می‌شود. بنابراین تکمیل طرح کهاب در کشور کاملاً از منطق و توجیه اقتصادی برخوردار بوده و بازگشت سرمایه آن به سرعت اتفاق خواهد افتاد.

عضو بنیاد حفاظت از محیط زیست و حیات وحش ایران خاطرنشان کرد: در نهایت این سؤال پیش می‌آید که چرا با توجه به توجیه اقتصادی بسیار مطلوب اجرای طرح کهاب، تاکنون این طرح پیشرفت زیادی در کشور نداشته و تقریباً هیچکدام از جایگاه‌های توزیع سوخت در کشور به طور کامل تجهیزات طرح کهاب را نصب نکرده‌اند؟/ تسنیم