اقتصاد ایران یک اقتصاد وابسته است هویت ملی و محلی ندارد

اقتصاد ایران یک اقتصاد وابسته است

اقتصاد ایران یک اقتصاد وابسته است باورهای فرهنگی جامعه نه مانند دنیای مدرن علمی و جدا شده و از سنت ها با مقتضیات توسعه سازگار و همراه است و نه سنت محور و غیرعلمی جامعه در دوره گذار و تحول فرهنگی قرار دارد عدم تعادل واگرایی هم در این قلمرو شدید است بی ثباتی و عدم تعادل های گسترده مختص اقتصاد نیست بلکه جامعه و فرهنگ را هم در برگرفته است به جای اینکه از فرهنگ کار و سنت های صحیح برای اعتلای رشد و توسعه کشور استفاده شود و رشد و پیشرفت کشور فرهنگ جامعه را متناسب با پیچیدگی های زمان و اقتصاد ارتقا دهد.

ما از سنت های صحیح خود تلاش خدمت و احترام به حقوق دیگران و جامعه و آیندگان جدا شده ایم هم اینکه به یک ظرفیت فکری و ذهنی متناسب با پیچیدگی های یک جامعه سنتی دست نیافته ایم قانون گریزی سواری مجانی و عدم لحاظ مقتضیات یک جامعه در حال توسعه و رو به جلو و ساده انگاری امور در رفتارهای فردی و اجتماعی مشهود است شوک درمانی ها سوداگری ها و روحیه دلالی و تولید گریزی و تورم و بی ثباتی های ناشی از آن فرهنگ جامعه را هم تنزل داده است.

فرهنگ و اقتصاد به جای تقویت و تعامل دو سویه مثبت عملا همدیگر را تضعیف می کنند روحیه دلالی سوداگری سواری مجانی کتمان اطلاعات تجمل گرایی چشم و هم چشمی بی توجهی به کار و تلاش عدم توجه به حفظ حقوق متقابل فرد و جامعه و افراد با یکدیگر خلاف کاری قانون گریزی و قاچاق به طور چشمگیری وارد ارزش ها و فرهنگ جامعه شده است البته قانون مندی ها و مقتضیات دوره تاریخی گذار و الزامات نهادی برنامه ریزی و رفتاری آن در دانش توسعه بحث می شود نه با قواعد متعارف و جریان غالب نظریات کنونی کشورهای پیشرفته برای تحول فکر و اندیشه و فرهنگ متناسب با دوره گذار موفق و سریع انباشت علم و فن آوری استفاده کارآمد از آن ها در فعالیت های روزمره اقتصاد تاکید بر تخصیص منابع به موضوعات دارای صرفه های بیرونی و جانبی پرهیز از اختصاص منابع به امور با آثار جانبی منفی در نظام فکری توسعه ای توسط صاحب نظران ژرف نگر چاره جویی می شود نه صرفا در چارچوب تحلیل های نظری کمی مبتنی بر صرف نظام قیمت ها.

صادرات کالاهای با فن آوری بالا بسیار محدود است که حکایت از ضعف رقابت پذیری در اقتصاد است و این نوع ضعف در تولید سرمایه گذاری روش های تولیدی به دلیل وجود بخش نامولد و مزاحم در تولید است محصولات علمی و پژوهشی از کیفیت و عمق لازم برخوردار نیست کتب و مقالات تولید شده انعکاس تولید علم در کشور نیستند آموزش عالی گسترش یافته با کیفیت و انضباط آموزشی و پژوهشی همراه نیست تحقیق و توسعه در بنگاه ها ضعیف است مدارک و مدارج تحصیل و رتبه های علمی طیفی از تلاش های علمی نخبگان و عالمان واقعی تا شگردهای ناپسند افراد کاسب و کار و بی محتوا و مدرک گرا را انعکاس می دهد و این موجب افت و اعتبار علم و عالمان واقعی در کشور شده است.

نظام انگیزشی و پاداش دهی بسیار نامناسب است و به هم ریخته است به طوری که گفته می شود کسی نمی تواند با کار و تلاش به جایی برسد باور رایج این است که تنها راه ثروتمند شدن و تامین هزینه های زندگی دلالی و سوداگری است این یک باور غلط و خطرناک برای سرنوشت توسعه کشور است وجود دولت رانتیر غیرپاسخگو در کنار بخش نامولد و مزاحم ضعف فضای عمومی ضعف بنیان های جامعه مدنی و نبود نظریه ای اساسی در مورد مسئولیت های دولت و نحوه دخالت آن در اقتصاد هم از ویژگی های دیگر اقتصاد ما در دوره گذار است.

گزارش از : مرضیه نجفی