درمان وسواس شستشو / وقتی شستشو، اجباری می‌شود / دلایل و جلوگیری از وسواس
درمان وسواس شستشو / وقتی شستشو، اجباری می‌شود
درمان وسواس شستشو آیا دوست دارید سینک آشپزخانه شما همیشه بدرخشد و اجاق گازتان هیچوقت به اندازه کافی تمیز نمی‌شود؟ آیا این بدان معناست که شما مبتلا به وسواس شستشو هستید؟
پاسخ به این سوال مستلزم نگاه عمیق‌تری به این است که وسواس چیست و چرا برخی از افراد مبتلا به وسواس، مجبور به تمیز کردن می‌شوند.
رابطه اختلال وسواس و تمیز کردن و شستشو، به وسواس‌ها (افکار مزاحم مکرر) و اجبارها (رفتارها یا اقدامات مکرر) بستگی دارد. وسواس‌ها و اجبارها در اختلال وسواس فکری عملی با هم آمیخته شده و می‌توانند تمایل شدید به تمیز کردن و شستشوی مکرر اشیا را برانگیزند.
ارتباط بین شستشو و اختلال وسواس چیست؟
ویرایش جدید راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) یک راهنمای معتبر برای شرایط روانی است. این راهنما، وسواس را یک اختلال توصیف می‌کند که باعث می‌شود افراد افکار ناراحت کننده و تصاویر ذهنی‌ای را تجربه کنند که از بین نمی‌روند.
در پاسخ به این افکار ناخواسته، افراد مبتلا به وسواس ممکن است تمایل شدیدی به تکرار برخی اقدامات داشته باشند. این اقدامات ممکن است رفتارهای فیزیکی (مانند چیدمان اشیاء به ترتیب خاص) یا ذهنی (مانند دعا کردن به روش خاص) باشد. برخی از افراد احساس می‌کنند که انجام این اقدامات، تهدیدی را خنثی می‌کند، یک فکر وسواسی را متوقف می‌کند یا اضطرابی را که افکار ناخواسته ایجاد می کند، برطرف می‌نماید.
DSM-5 تأکید می‌کند که اعمال اجباری می‌توانند زمان زیادی را به خود اختصاص دهند. آنها می‌توانند زندگی اجتماعی، تحصیلی یا حرفه‌ای فرد را مختل کنند. نیاز به انجام دقیق مراسم و اعمال اجباری می‌تواند اضطراب جدی ایجاد کند.
بنابراین، وسواس بسیار بیشتر از تمایل به کار یا زندگی در محیطی تمیز یا ترجیح مرتب بودن خانه و محل کار است. این حالت شامل یک نیاز گاه ناتوان‌کننده و ناراحت‌کننده برای تمیز کردن و پاکسازی مجدد مناطق خاص است.
چطور می‌توان از وسواس شستشو جلوگیری کرد؟
شما نمی‌توانید از وسواس شستشو جلوگیری کنید، اگرچه پزشکان می‌گویند تشخیص و مداخله زودهنگام به این معنا است که شما زمان کمتری را برای مقابله با مشکلاتی که این اختلال ایجاد می‌کند صرف خواهید کرد.
علل رایج وسواس شستشو یا اختلال وسواس چه می‌باشند؟
حدود ۲ درصد از جمعیت عمومی وسواس دارند. این اختلال در مردان در سنین پایین‌تر ظاهر می‌شود. با این حال، در میانسالی، زنان بیشتر از مردان علائم وسواس را دارند.
در اینجا برخی علل و محرک‌های این اختلال آورده شده است.
۱- ژنتیک
محققان همچنان به بررسی تأثیر ژنتیک در مبتلا شدن به وسواس می‌پردازند. در حال حاضر، دانشمندان می‌دانند که اگر والدین یا خواهر یا برادر شما مبتلا به وسواس باشند، به احتمال زیاد به این بیماری مبتلا می‌شوید. برخی منابع دریافتند که ابعاد علائمی شامل تمیز کردن و شستشو، به ویژه در خانواده‌ها وجود دارد.
۲- ساختار مغز
محققان در ساختار مغزی افراد مبتلا به وسواس، تفاوت‌هایی در نحوه عملکرد مغز آنها پیدا کرده‌اند.
به عنوان مثال، یک مطالعه معتبر در سال ۲۰۱۷ نشان داد که در افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری، ارتباط و فعالیت بیشتری در قسمت‌هایی از مغز که با ایجاد عادت مرتبط است و در قسمت‌هایی که احساسات را پردازش می‌کنند به ویژه ترس، وجود دارد.
اسکن‌های مغزی همچنین تفاوت‌هایی در گیرنده‌های استروژن و میزان ماده سفید و خاکستری در مغز افرادی که به وسواس شستشو و آلودگی و تمیز کردن مبتلا هستند، نشان می‌دهد.
۳- محیط
محققان رفتاری مدتهاست می‌دانند که استرس و تروما با خطر بالاتری برای ابتلا به وسواس همراه است. به عنوان مثال، تحقیقی در سال ۲۰۱۵ شامل ۲۲،۰۸۴ دوقلوی سوئدی نشان داد که دو نوع تروما در دوران کودکی، به احتمال زیاد منجر به علائم وسواس می‌شود: سوءاستفاده از کودک و ناآرامی خانواده.
علائم وسواس شستشو چه می‌باشند؟
علائم وسواس شستشو نه تنها وسواس و اجبار را شامل می‌شود، بلکه اضطراب قابل‌توجهی را نیز به همراه دارد. ممکن است در شرایطی احساس کنید که تحت کنترل نیستید یا مطمئن نیستید.
اگر وسواس شستشو دارید و آلودگی یا تمیز کردن برای شما مهم است، ممکن است متوجه شوید که:
- احساس تنفر یا ترس از اشیا یا مواد خاصی از جمله خاک، بیماری، ترشحات بدن، زباله یا مواد شیمیایی دارید.
- باور داشته باشید که شما یا دیگران می‌توانید به وسیله جادویی آلوده شوید – مانند گفتن نام‌ها یا اعداد خاص.
- تمایل شدید به شستن مکرر دست‌ها یا دوش گرفتن دارید
- برای شستن خود یا محیط اطراف خود از یک فرایند یا مراسم بسیار خاص استفاده می‌کنید
- چندین بار در روز لباستان را عوض می‌کنید
- از مکانها یا افرادی که ممکن است آلوده باشند خودداری می‌کنید
- انجام مناسک ضدعفونی دقیق
- از ورود دیگران به فضاهای امن‌تان خودداری می‌کنید
- از طریق تمیز کردن بیش از حد به پوست یا بدنتان آسیب می‌رسانید.
وسواس شستشو چگونه تشخیص داده می‌شود؟
یک پزشک، روانشناس یا روانپزشک می‌تواند با مصاحبه با شما در مورد الگوهای فکری و رفتاریتان یا با پرسیدن علائم ذکر شده در DSM-5 وضعیت شما را تشخیص دهد.
معاینه فیزیکی می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا تشخیص دهد که آیا یک بیماری زمینه‌ای باعث ایجاد علائم شما شده است یا خیر.
درمان وسواس شستشو چگونه است؟
درمان وسواس شستشو به خوبی مورد تحقیق قرار گرفته است. پزشکان، روانپزشکان و روانشناسان درمان‌های متعددی پیدا کرده‌اند که می‌تواند علائم شما را کاهش داده و عملکرد روزانه شما را بهبود بخشد.
۱- درمان شناختی رفتاری در درمان وسواس شستشو
درمان رفتاری شناختی (CBT) یک درمان موثر برای افراد مبتلا به وسواس شستشو است. در رویکرد CBT، شما با یک درمانگر ملاقات می‌کنید که می‌تواند با شناسایی الگوهای فکری که دید شما را نسبت به واقعیت مخدوش کرده و باعث ایجاد استرس شده است، به کاهش اضطراب شما کمک کند. سپس درمانگرتان به شما کمک می‌کند یاد بگیرید که چگونه این افکار را به روش‌های سازنده‌ای بازسازی کنید.
منابع معتبر مطالعاتی نشان داده‌اند که CBT اتصالات را در سراسر مغز شما تقویت می‌کند، به ویژه در مناطقی که با توانایی شما در کنترل تفکر و متعادل کردن احساسات شما سروکار دارد.
۲- مواجهه و پیشگیری از پاسخ در درمان وسواس شستشو
مواجهه و پیشگیری از پاسخ (ERP) نوع دیگری از درمان است که در درمان وسواس شستشو موثر است.
در ERP، شما با درمانگرتان برای شناسایی عوامل خارجی و داخلی که باعث ایجاد استرس در شما می‌شوند و شما را مجبور به رفتار اجباری یعنی شستشو می‌کنند، همکاری می‌کنید.
شما همچنین افکار وسواسی و رفتارهای اجباری خود را برای درمانگرتان توصیف می‌کنید. همچنین توضیح می‌دهید که اگر رفتار شستشو را رعایت نکنید و انجام ندهید، آنچه را که می‌ترسید اتفاق می‌افتد.
سپس درمانگر به شما کمک می‌کند تا به تدریج با شرایط استرس‌زا- چه در فکر و چه در زندگی واقعی- بدون استفاده از اجبارها مواجه شوید.
۳- دارو درمانی در درمان وسواس شستشو
ممکن است پزشک برای کاهش علائم وسواس شستشوی شما، داروی ضد افسردگی تجویز کند. برخی از رایج‌ترین داروهای تجویز شده برای درمان وسواس فکری شستشو عبارتند از:
- آنافرانیل
- فلووکسامین
- پاکسیل
- پروزاک
- زولوفت
اگر از یکی از این داروها برای درمان وسواس شستشو استفاده می‌کنید، مهم است که قبل از تغییر دوز با پزشک خود مشورت کنید. شما نباید مصرف دارو را به طور ناگهانی متوقف کنید، زیرا در برخی موارد می‌تواند باعث علایم زیر شود:
- عود علائم شما
- تغییرات جدی در خلق و خوی شما
- احتمال خطر افکار خودکشی
۴- تحریک عمقی مغز
اگر روش‌های درمانی فوق برایتان موثر واقع نشود، ممکن است پزشکتان روش تحریک عمقی مغزی (DBS) را توصیه کند.
در طول DBS، پزشکان الکترودها را در نواحی موردنظر مغز شما می‌کارند. الکترودها پالس‌های الکتریکی تولید می‌کنند که می‌تواند به تغییر افکار و رفتار شما کمک کند.
۵- تحریک مغناطیسی فرا جمجمه‌ای
تحریک مغناطیسی فرا جمجمه ای (TMS) رویکرد دیگری است که اگر سایر درمان‌ها به شما کمکی نکردند، باید در نظر بگیرید.
در طول TMS، پزشک یک سیم‌پیچی الکترومغناطیسی را روی سر شما قرار می‌دهد. فعل و انفعالات میدانهای مغناطیسی با سلول‌های عصبی مغز شما تلاش می‌کنند تا علائم وسواس شستشوی شما را کاهش دهند.
سخن آخر
کمال‌گرا بودن در مورد نظافت، لزوماً به این معنا نیست که شما وسواس شستشو دارید و نیاز به درمان وسواس شستشو خواهید داشت. افراد مبتلا به وسواس شستشو، افکار مزاحم مداوم و اجباری برای انجام برخی رفتارها را تجربه می‌کنند.
وسواس شستشو اضطراب جدی ایجاد می‌کند. تمیز کردن اجباری اغلب با ترس از آلودگی مرتبط است. این اختلال را می توان با روان‌درمانی، داروها و روش‌هایی که باعث تحریک قسمت‌هایی از مغز می‌شود که تحت تأثیر این اختلال قرار دارند، درمان کرد. وسواس شستشو اگر زود تشخیص داده شود و فرد مبتلا، به طور مداوم در یک برنامه درمان وسواس شستشو شرکت کند، قطعا می‌تواند یک کیفیت زندگی خوبی را تجربه کند.
این خبر توسط شهروند خبرنگار ارسال شده و صحت آن توسط پایگاه خبری خبریفا رد یا تائید نمی شود |
